Değerli okuyucular ve özellikle gençler!
Ramazan’ın kazandırdığı bayram, bayramların en özeli, bayramların en güzelidir.
Bu bayram; oruçla elde edilen faziletleri hissetmenin, tatmanın, akrabalarla, diğer Müslümanlarla paylaşmanın günüdür.
Bu kadar mı? Hayır, daha ötesi var…
Rasulüllah (sav) şöyle dediği rivâyet edildi: “Oruçlunun iki sevinç anı vardır: Birincisi iftar ettiği zaman, ikincisi de Rabbine kavuşup da orucunun mükâfatını aldığı zaman” (Buhârî, Savm/9 no: 1904. Müslim, Sıyâm/28(163) no: 2706. İbni Mace, Sıyam/1 no : 1638) Biri günlük sevinç, diğeri nihaî sevinç…
Zira oruçlu Allah için oruç tutmuş, onun verdiği rızıkla orucunu açmıştır. Bir gün daha Allah rızası için orucu tamamlama onun için mutluluktur, sevinçtir, bayram gibidir. Bu hadise göre Ramazan’ı hakkıyla değerlendiren mü’min asıl ödüle ve sevince öte âlemde kavuşacak…
Sehl b. Sa’d’ın (ra) naklettiğine göre Rasûlüllah (sav) şöyle dedi: “Cennette REYYÂN adı verilen bir kapı vardır ki kıyâmet günü oradan ancak oruçlular girecek… Oruçlular nerede? diye çağrılır. Onlar da kalkıp girerler… Oruçlular girince o kapı kapanır ve bir daha oradan kimse girmez.” (Buhârî, Savm/4 no: 1896. Müslim, Sıyâm/30(166) no: 2710. Ayrıca bk. Nesâî, Sıyâm/43 no: 2238. İbni Mâce, Sıyâm/1 no: 1640)
Ramazan bayramına Arapça’da “ıydu’l-fıtr/fıtratın-yaratılışın bayramı” denir. ‘Iyd’, âdet hâlini alan sevinç ve toplanma günü demektir. Her yıl tekrar geldiği ve insanlar bu günlerde sevindiği için bu isim verilmiş.
Ramazan Bayramı’na niçin ‘ıydu’l-fıtr’ denilmiş? Bunun iki önemli sebebi olduğu söylenebilir.
Birincisi; Allah (cc) bizi insan olarak, yani fıtrat üzere yarattığı için sevinmenin, O‘na şükretmenin, O’nu daha çok hatırlamanın (zikretmenin) zamanı olduğu için…
İkinci sebebi de Ramazan’ın oruçla, dualarla, ibadetler, ikramlarla tamamlanmış olmasıdır. Müslüman der ki: “Rabbime şükürler olsun, bu sene de Ramazan’ı sağlık ve afiyetle yaşadım. O’na hamdolsun ki ömrümde bir Kadr Gecesi daha yaşadım.”
Burada geçen ‘fıtr/fıtrat’ kelimesi, yaratılış, belli yeteneklere ve yatkınlığa sahip oluş, karakter, mizaç, doğal eğilim, huy demektir. (Fîruzâbâdi, el-Kâmusu’l-Muhît, 456)
Allah’ın isimlerinden birisi de ‘el-Fâtır’dır. Yani yaratılışı (fıtratı) başlatan, yaratan, varlığı yoktan ortaya çıkarıp şekil ve özellik verendir.
Kur’an şöyle buyuruyor: “O halde yüzünü, Allah’ı birleyen (bir hânif) olarak dine, Allah’ın fıtratına çevir; ki insanları bunun üzerine yaratmıştır…” (Rûm 30/30)
‘İftar ile fıtır’, ‘fıtrat’ ile aynı kökten gelir. ‘İftar’ orucu açmayı, ‘fıtır’ ise Ramazan’ın sona ermesini, gündüzleri yeme içmenin serbest olmasını ifade eder.
Sâim (oruçlu) Ramazan’da gündüzleri Allah rızası için yemeyi-içmeyi terkeder. Ramazan bitiminde Şevval ayının 1. günü iftar eder, yani gündüzleri yeme ve içmeye başlar. O Ramazanı oruç tutarak, değerlendirerek, ibadetleri (sâlih amelleri) çoğaltarak bayramı hak etmiş olur.
Bu iftar asla “oh Ramazan’dan, yeme-içme yasağından kurtulduk” sevinci değil, onu oruçla ve diğer ibadetlerle geçirebilmenin, ondaki kazançları elde edebilmenin bir sevincidir.
Ramazan bayramı ulusal bayram, eğlence günleri değil, Ramazan’ın ve diğer nimetlerin şükür göstergesidir. “Ya Rabbi Sana şükretmek, Sana dua etmek, Sana daha yoğun kulluk yapmak nasip oldu. Sana şükürler olsun ki bu güzel sonuca bizi kavuştursun” demektir.
Ramazan Bayramı aynı zamanda fıtrata, yani yaratılışa şükrün bayramıdır. Allah’a kul olduğumuzu idrak etmenin bayramıdır.
Bayram namazından önce mükellef Müslümanların vermesi gereken fitra (fitre); “sadakatu’l-fıtr-fıtır sadakası” da ‘fıtrat’ kökünden gelir. Bu da fıtratımızın, yani insan olarak yaratılışımızın sadakası, şükrüdür. Bu müstesna özellikleri Veren’i yeniden ve daha çok hatırlama anıdır.
Bayram ve fitre, yani “ıydu’l-fıtr ile zekâtu’l fıtr” birbirini tamamlar. Birisi fıtratın şükrü, diğeri fıtrata sevinmenin âlametidir. Biri, fıtratın karşılığının asla ödenmez olduğunu itiraf, diğeri bu temiz fıtrata sevinmenin, bunu Ramazan’a bağlı olarak yapmanın fırsatıdır.
Evet “ıydu’l-fıtr” ile “sadakatu’l-fıtr” aynı günde, aynı manada, aynı amaçta birleşiyor. Bu da sâim (oruçlu) için çok farklı bir sevinçtir, göz aydınlığı ve müjdedir.
Onun için bu bayram sadece oruç tutanlara tahsis edilmiştir.
O zaman şöyle diyelim: Fıtratını daha yakından bildinse, fıtratınla uyumlu yaşadınsa, fıtratını yaratan el-Fâtır’ı (cc) daha iyi tanıdınsa, anladınsa, O’nun karşısındaki kul olarak haddini Ramazanla daha yakinen bildinse; SEN bayramı hak ettin…
İnanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek Ramazan’ı dolu dolu yaşadınsa; SEN bayramı hak ettin…
Hayatı bir ibadet-kulluk, dünya hayatını bir deneme süreci bilip ona göre yaşamaya azmettinse; SEN bayramı hak ettin…
Rabbine şükretmek üzere bütün ibadetlerini Allah rızası için yaptınsa, yapmaya devam ediyorsan; SEN bayramı hak ettin…
Kur’an’ı daha çok sevdinse, onu daha çok okudunsa, onu daha iyi anlamaya çalıştınsa, hayatını onunla inşa edip etmediğini gözden geçirdinse; SEN bayramı hak ettin…
Oruçla, Ramazanla Kur’an ahlâkı, peygamber ahlâkı kazandınsa; SEN bayramı hak ettin…
Oruçla, Ramazanla takva bilincini, Allah’a karşı sorumlu davranma şuurunu güçlendirdiysen –zira oruç ibadetinin bir hedefi de budur-; SEN bayramı hak ettin…
Nefis tezkiyesi yaptın ise, yani yüreğini onu kirleten şirk, nifak, haset, kötü niyet, günah gibi şeylerden arındırmaya çalışmışsan, SEN bayramı hak ettin…
Nefsinin aşırı isteklerine, hırs ve tamahına hakim olabilme bilinci kazandınsa; SEN bayramı hak ettin…
Ramazan boyunca cömertliği artırdınsa, elindeki imkanları onlara muhtaç olanlarla paylaştınsa, yani daha çok infak ettinse; SEN bayramı hak ettin…
Yetimlere kol kanat gerdinse, açı doyurup çıplağı giydirdinse, mazlumlara destek olup yardım ettinse; SEN bayramı hak ettin…
Üzerinde hakkı olanların hakkını ödediysen; Sen bayramı hak ettin…
Gayrimüslimlerin arasında İslâm’ı güzel temsil edebilme, İslâm’ın örneği olma, hayatını imanına şâhit kılma konusunda bilinç kazandıysan; SEN bayramı hak ettin…
Tebrik ederim (kutlarım); Ramazan Bayramın mübarek, hayırlı, uğurlu- kademli olsun… Ömrün Ramazan gibi, âhiretin asıl bayram olsun.
Sözün sonu: Allah (st) hepimizi ebediyyen sevineceğimiz bayramlara kavuştursun.
H. Kerim Ece —◄