İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nden kısmi çekilmesi ve ateşkesin devreye girmesiyle beraber yüz binlerce Filistinli Gazze Şeridi’nin güneyinden kuzeyine dönmeye başladı.
Fotoğraf: Ali Jadallah/AA
İsrail ordusunun, Gazze’de işgal edilen bölgelerdeki askerlerini kısmi olarak çekmesi ve ateşkesin yerel saatle 12.00’de yürürlüğe girdiğini duyurmasının ardından Gazze Şeridi’nin güneyine göç etmek zorunda kalan Filistinliler, Gazze kentinde “enkaz haline gelen” evlerine dönüyor.
Filistinliler dönüş yolunda Gazze’nin orta ve güney bölgelerinden kuzeyine geçişi sağlayan Reşid ve Selahaddin caddelerini kullanıyor.
İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, “Gazze Şeridi’nde saat 12.00 itibarıyla yürürlüğe giren ateşkesle” ilgili Filistinlilere yönelik bazı kısıtlamaları paylaştı.
“Anlaşma uyarınca İsrail askerleri, Gazze Şeridi’ndeki belirli bölgelerde konuşlanmış şekilde kalmaya devam edecek.” ifadesini kullanan Adraee, bölgedeki İsrail güçlerine ikinci bir duyuruya kadar yaklaşılmaması uyarısında bulundu.
İsrailli sözcü, aksi takdirde Filistinlilerin “tehlike” ile karşılaşılabileceğini vurguladı.
“Gazze Şeridi’nin güneyinden kuzeyine geçişlere, Reşid ve Selahaddin caddeleri üzerinden izin verildiğini” aktaran Adraee, “Gazze Şeridi’nin kuzeyinde Beyt Hanun, Beyt Lahiya ve Şucaiyye bölgeleri ile askerlerin konuşlandığı bölgelere yaklaşmak son derece tehlikelidir.” şeklinde tehditte bulundu.
Adraee,”Gazze Şeridi’nin güneyinde, Refah Sınır Kapısı ve Philadelphi Koridoru bölgesi ile Han Yunus’taki tüm askeri bölgelere yaklaşmanın çok tehlikeli” olduğunu kaydetti.
Balık tutma ve denize girme konusunda da uyarıda bulunan Adraee, “İsrail topraklarına ve tampon bölgelere yaklaşmanın son derece tehlikeli” olduğunu belirtti.
İsrail ordusu Gazze’de işgal edilen bölgelerdeki askerlerinin kısmi çekilmesine dair görüntüleri paylaşmıştı.
Mısır’da varılan anlaşma sonrası Gazze Şeridi’nde ateşkes yerel saatle 12.00’de devreye girmişti.
Ordudan yapılan yazılı açıklamada, İsrail askerlerinin “sarı hat” olarak tanımlanan noktalara doğru kısmi çekilmesinin tamamlandığı belirtilmişti.
İsrail’in çekildiği yerlere dönüş için uyarı
Bu arada Gazze’deki Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal, yaptığı yazılı açıklamada, İsrail ordusunun konuşlandığı bölgelere ve sınıra yakın noktalara dönüş yapma konusunda uyarıda bulundu.
İsrail ordusunun resmi olarak çekildiğini duyurmadıkları sürece vatandaşların söz konusu bölgelere dönmemeleri çağrısını yapan Basal, “Bu uyarıya uymamanız halinde hayatınızı tehlikeye atmış olursunuz.” ifadelerini kullandı.
İsrail’in kademeli çekilmesi Gazze’de yaşanan büyük yıkımı ortaya çıkardı
İsrail’in Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Gazze kentinin bazı bölgelerinden yaptığı kademeli çekilme, yerleşim mahalleleri ve altyapıda meydana gelen büyük yıkımın boyutunu ortaya koyarken bazı bölgeler tamamen silinerek enkaza dönüştü.
Aktivistler ve gazeteciler, sosyal medya platformlarında İsrail ordusunun konuşlandığı bölgelerden çekildiği Gazze kentindeki bazı yerlerde meydana gelen eşi görülmemiş yıkımı gösteren görüntüleri paylaştı.
Görüntülerde, İsrail tarafından evlerin ve tesislerin yerle bir edildiği, sokakları buldozerlerle yıkılan mahallelerin ve konutların trajik manzaraları yer aldı.
Gazze’nin kuzeydoğusunda yer alan Şeyh Rıdvan Mahallesi’ndeki Said Sıyam Camisi çevresi de İsrail ordusunun ağır hasar verdiği bölgelerden biri oldu.
İsrail ordusunun saldırıları nedeniyle bölgedeki konutlar tamamen yıkılırken, bazı binalar da topçu atışlarına maruz kalarak yaşanmaz hale geldi.
İsrail ordusu, Gazze Şeridi’ndeki yeni mevzilerine kademeli olarak çekilmeye başlamadan önce Şeyh Rıdvan dahil olmak üzere kentin birçok mahallesinde yoğun bombardıman gerçekleştirdi.
Kentin kuzeybatısındaki Nasr bölgesinde ise binlerce evin tamamen veya kısmen yıkıldığı, ordunun tüm konutları yerle bir ettiği büyük yıkım görüntüleri ortaya çıktı.
Gazze’deki hükümetten “hayatın normal akışına dönebilmesi için tam işbirliği” çağrısı
Gazze’deki hükümet, İsrail’in 2 yıl süren soykırımı sonrasında, ordunun kısmi şekilde bölgeden çekilmesinin ardından hayatın tedrici olarak normal akışına dönebilmesi için “tam işbirliği” çağrısında bulundu.
Hükümetin Medya Ofisi’nden İsrail’in Gazze Şeridi’nden kısmi çekilmesi ve ateşkesin resmi devreye girmesinin ardından yazılı açıklama yapıldı.
Açıklamada, İsrail’in 2 yıl süren soykırımı ve ordunun kısmi şekilde bölgeden çekilmesinin ardından bölgedeki hayatın tedrici olarak normal akışına dönebilmesi için Filistinli vatandaşlardan hükümet ve insani yardım kuruluşlarıyla “tam işbirliği” yapmaları istendi.
Hükümet ve insani yardım kurumları tarafından verilen talimatlara uymak, işbirliği ve disiplinin; hizmetlerin en hızlı şekilde ulaştırılması ve hayatın kademeli ve düzenli bir şekilde normal akışına dönebilmesi için en güvenli yol olduğu kaydedilen açıklamada, Filistinlilere, Gazze Şeridi’nde hayatın normale dönmesi ve halkın direniş ve kararlılığının güçlendirilmesi için sahada kendilerinden beklenen görevleri üstlenmeleri çağrısı yapıldı.
Açıklamada, Gazze’deki Filistinlilerin “soykırım, kuşatma, açlık ve kitlesel yıkımla dolu bir dönemden geçtiğine hatırlatılarak, herkesin Filistin halkının yaraları ve acılarının ne kadar derin olduğunun farkında olduğu kaydedildi.
Ateşkesin yürürlüğe girdiği Gazze’de yıkıma rağmen umut sürüyor
Ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından güney bölgelerindeki zorla yerinden edilen Filistinliler, kuzeydeki evlerine dönmek için harekete geçti.
Reşid Caddesinde gözyaşlarıyla gülümsemelerin iç içe geçtiği, duaların ve tekbirlerin halk ezgileriyle karıştığı insani bir tablo yaşandı. Bazıları çocuklarını omuzlarında taşırken, bazı kadınlar nakliye araçlarının içinden elleriyle selam veriyordu.
Gençler ise yıkıntıya dönmüş evlerin arasında, dönenlere su dağıtıyordu.
Ateşkes, yıkılmış bölgelere kademeli dönüş umudunu yeniden canlandırdı ve yeniden inşa süreci için bir umut penceresi açtı.
“Yıkıntılar üzerinde yaşayacağız”
Gazze’ye dönen Filistinliler, AA muhabirine yaptıkları açıklamalarda, yeniden inşa çalışmalarının kısa sürede başlamasını umut ettiklerini dile getirdi.
Bazıları, yıkılan evlerinin enkazının üzerinde yaşamayı göze alacaklarını belirterek, geri dönüşün, yıkıntılara rağmen göç ve sıkıntılı yaşamdan daha iyi olduğunu vurguladı.
İsmini vermek istemeyen bir Filistinli, “İşgalin saldırıları ve yıkımlar nedeniyle Gazze’nin kuzeyinden güneye göç ettik, şimdi tekrar kuzeye dönüyoruz. Evlerimiz yıkıldı, çocuklarımız şehit oldu, ama biz dönüp evlerimizi ve hayatımızı yeniden kuracağız.” dedi.
Yerinden edilenler, bu dönüşün Gazze’deki son savaş olmasını umut ettiklerini ifade ederken, Türkiye, Katar ve Mısır’ın arabuluculuğuyla ateşkesin sağlanmasından dolayı teşekkürlerini iletti.
“Bir oda bile olsa kendi evimizde olmak en iyisi”
Gazze’nin kuzeyindeki Cibaliya Mülteci Kampı’ndan bir kadın göçmen de evine dönmenin mutluluğunu dile getirerek, yıkımın büyük olmasına rağmen geri dönüşün, göç ve zor yaşamdan daha iyi olduğunu belirtti.
Gazzeli kadın, “Göç etmek ve yabancı bir yerde yaşamak zordu. Evimiz gibisi yok, bir oda bile olsa kendi evimizde olmak en iyisi.” dedi.
Gazze’deki Hükümetin Medya Ofis Müdürü İsmail es-Sevabite, doğrudan altyapı kayıplarının 70 milyar doları aştığını açıklayarak, şeffaf bir yeniden inşa planının acilen uygulanmasını talep etmişti.
Sevabite, İsrail’in yaklaşık 300 bin konutu tamamen, 200 bin konutu kısmen veya ağır hasarlı hale getirdiğini belirtmiş, bunun sonucu olarak yaklaşık 2 milyon Filistinli zorunlu göçe tabi tutulduğunu, göç edenler yıpranmış çadırlarda ve ağır insani koşullar altında yaşamak zorunda kaldığını açıklamıştı.
Sevabite’ye göre, İsrail ordusu Gazze’ye 200 bin tondan fazla patlayıcı attı, bu da altyapının yüzde 90’ının yıkılmasına ve iki yıldır devam eden zorunlu göç nedeniyle yaklaşık 2 milyon sivilin yerinden edilmesine yol açtı.
Gazze’de yaşanan insani kriz halen devam ediyor. İsrail’in saldırıları, şehrin büyük bir bölümündeki altyapıyı, hastaneleri ve sivil savunma tesislerini yok etti. Kurtarma ekipleri, malzeme ve yakıt eksikliği nedeniyle enkaz altındaki kişilere ulaşmakta büyük zorluk yaşıyor.
Hamas: Hemen evlerine dönenler, 1948’den sonra Filistin’de “Nekbe” olmayacağı mesajını verdi
Hamas liderlerinden İzzet er-Rışk, İsrail ordusunun açıklamasına göre, yerel saatle 12.00’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasının ardından binlerce Filistinlinin Gazze Şeridi’nin kuzeyine dönmesine ilişkin, değerlendirmelerde bulundu.
Filistin halkının Gazze Şeridi’nin güneyinden kuzeyine yaptığı bu destansı göçün sıradan bir manzara olmadığını vurgulayan Rışk, Filistinlilerin daha güvenli bir şekilde göç için düzenlemelerin tamamlanmasını birkaç saat beklemeye bile tahammül edemeyerek, topraklarına geri dönmesini “destansı” olarak nitelendirdi.
“Gazze halkı derhal ve vakit kaybetmeden geri dönmeyi seçti. Bu toplumsal tutum, başlı başına bir direniş eylemidir ve anlamı güneş gibi açıktır: Filistin’de 1948 Nekbesi’nden sonra yeni bir Nekbe olmayacak” ifadelerini kullanan Rışk, Filistinlilerin bugün Gazze’nin kuzeyine döndüğü gibi 1948’de çıkarıldıkları topraklara da döneceğinin altını çizdi.
Halkın saldırıların zorluklarına sabırla göğüs gerdiğini vurgulayan Rışk, Gazze halkının saldırılar süresince direnişe sahip çıktığını belirtti.
BM: Gazze’de ateşkes ilanıyla yeni bir rahatlama umudu oluştu
Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, New York’taki BM Genel Merkezi’nde düzenlenen günlük basın toplantısında, Orta Doğu’daki son gelişmelere ilişkin değerlendirmede bulundu.
Gazze’de yürürlüğe giren ateşkes konusunda Dujarric, “İnsani İşler Koordinasyon Ofisindeki meslektaşlarımız, ateşkes ilanının yeni bir rahatlama umudu oluşturduğunu söylüyor.” dedi.
Dujarric, İsrail yetkililerinin ateşkesin yürürlüğe girdiğini duyurmasından birkaç dakika sonra binlerce Filistinlinin Gazze’nin kuzeyine doğru hareket etmeye başladığı bilgisini verdi.
Kuzeye doğru gidenlerden araçları olmayanların yürümek zorunda kaldığını ifade eden Dujarric, “Gazze şehrine ulaşmayı başaran bazı kişiler, geri döndüklerinde evlerinin daha fazla hasar gördüğünü bildirdi.” diye konuştu.
Genel Sekreter Sözcüsü, BM ve ortaklık ettiği yardım kuruluşlarının Gazze için insani müdahaleyi “derhal artırmaya hazır olduklarını”, bunun için “insani ilkeler doğrultusunda faaliyet yapabilmek için güvenli bir alana” ihtiyaç duyduklarını belirtti.
Dujarric, “Üye devletlerin, insani yardım kuruluşlarının faaliyetlerini sürdürebilmesi için müdahaleye cömertçe fon sağlaması da kritik önem taşıyor.” dedi.