30 Yılı aşkın bir süredir seyahat acentesi olarak hizmet veren Fatih Riezen sahibi Cemalettin İçin’i işyerinde ziyaret ettik. Ramazan olması münasebetiyle kahvesini içemedik ama hoş bir sohbet gerçekleştirdik. Hem kendisini hem firmasını sizler için tanımaya çalıştık hem de hizmetleri ve yolcuların şikâyetlerini dinledik. Ucuz tarifelerden istifade etmek için erken rezervasyonun önemli olduğuna dikkat çeken Cemalettin İçin, artışın acentelerden kaynaklanmadığının da altını çiziyor.
Cemalettin Bey’i sizi kısaca tanıyabilir miyiz?
Adım Cemalettin İçin. Hollanda’ya 1989 yılında geldim. Hollanda’ya geldiğim günden beri turizm ve seyahatle uğraşıyorum. İlk geldiğimde charter organizasyonu yaptık. O zaman Türk Hava Yolları ve KLM dışında başka bir uçak uçmuyordu. Charter olarak o dönemlere denk geldi biz de burada bir takım havayollarıyla charter uçuşları yaptık. Bu arada “seyahat sektöründe buradaki vatandaşlara daha nasıl iyi hizmet ederim, faydalı olurum?” diye düşündüm ve iki yıl sonra kendi işimi kurdum. Bu alanda bir boşluk ve ihtiyaç vardı. Zaten o yıllarda uçak biletleri, cemiyetlerde derneklerde ve diğer kuruluşlarda satılıyordu. Seyahat bürosu olarak hizmet veren bir elin sayısını geçmezdi. 93 yılında Fatih Reizen seyahat acentesini hizmete açtık ve bugüne kadar da çalıştırıyorum.
Ne tür sorunlar yaşıyorsunuz?
Zaman zaman birtakım sorunlar, aksaklıklar oluyor. Ben önceki yılları değil de son 10 yılı değerlendirmek istiyorum. Son 10 yılda gördüm kadarıyla hava yollarında ve seyahat bürolarında -az olmakla beraber-herhangi bir sıkıntı olmuyor. Çünkü sivil havacılık bu sorunların çözümüne dönük bir takım yaptırımlar getirdi. Hem Türkiye’de hem Hollanda’da hem Avrupa’da artık herkes uçak kiralayıp uçamıyor ya da gidip firmasını kurup uçamıyor. Çünkü bu büyük bir maddi külfet getiriyor ve büyük bir yolcu mağduriyetine yol açıyordu. Şimdi öyle değil, bu işi artık finans gücü sağlam olan büyük firmalar yapıyor. Biz de bu havayollarının biletlerini satıyoruz.
Bilet fiyatlarındaki artışı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu konudaki sıkıntı şuradan kaynaklanıyor. Buradaki vatandaşlarımızın gelir düzeyi çok yüksek değil. Dünya şartlarına uygun olarak fiyatlar da her yıl artıyor, sıkıntı orada. Ben bu sene için söylüyorum dört beş kişilik bir ailenin Türkiye gidiş gelişi yaklaşık 4-5 bin Euroyu buluyor. Hakikaten bu büyük bir meblağ.
Nasıl çözülmeli bu sorun?
Bence bunu seyahat büroları ve hava yolları oturup bir arada görüşebilir ve bir çözüm bulabilirler. Mesela hava yolları kışın biletleri çok ucuz satmayabilirler. Maliyetleri çıkaracak şekilde satılabilir ve bu gelir de diğer sezonlara yayılabilir. Çünkü hakikaten hava yolları yazın çok pahalı satarken, kışın çok ucuza satıyor. Bu fiyatlarla firmalar kışın da kâr ediyor anlamına gelmiyor; aslında piyasada kalma uğruna zararına bilet satıyor. 80 euro’dan başlayan fiyatlarla kışın bilet satılıyor. Yazın bu fiyat 800 euroya çıkıyor. Kışın seyahat edenlerin çoğunun gelir düzeyi de yazın uçacak olanlara oranla daha iyi. Yani burada bir denge oluşmalı, kışın fiyatları belli bir düzeye çekilirse, yazın da bir tavan fiyatı uygulanır. Fiyatlar astronomik olmaz, herkes için hakkaniyetli bir çözüm olur. Zira biri gezi amaçlı seyahat ederken diğeri sıla-i rahim amaçlı gidiyor. Hava yolları şirketleri de bunları mutlaka düşünüyorlardır, bizler de kendi düşüncelerimizi, şikâyet ve sıkıntıları kendileriyle zaman zaman paylaşıyoruz. Onlar da bu sorunu en aza indirgemeye çalışıyorlar, bunu gözlemliyoruz. Fiyatların yüksek oluşun diğer sebebi de talepten kaynaklanıyor. Acentelerin bu konuda yapabileceği çok fazla bir şey yok. Ben aracı olarak bilet satıyorum. Biz ancak, yolcuların istek ve şikâyetlerini ilgililere bildiriyoruz. Çözüm yeri orası.
Fatih Reizen hakkında biraz bilgi verebilir misiniz, size duyulan bu güvenin ve bunca yıldır ayakta durmanızın sırı nedir?
Ben 30 küsur yıldır Rotterdam-Noord bölgesindeyim. Ben genelde, lokal olarak kendi bölgemdeki yolculara hizmet ettim, onlar da bana yeterli geliyor. Müşterimiz ne istiyorsa ona göre yardımcı oluyorum. Bileti vermeden önce kendisine en az bir 15 dakika uçuş durumunu anlatıyorum. Bu manada müşterilerimle çok iyi bir ilişki oluşturduk. Bunca yıldır – münferit, bir-iki kez hava yolları kaynaklı sorun dışında- tek bir şikâyet almadım. Bana güvenenlerin güvenini asla boşa çıkarmadım.
Bilet alırken nelere dikkat edilmeli?
Bizim Fatih Reizen olarak çalışma disiplin ve yöntemimiz böyle. Müşterinin güvenli, rahat ve uygun fiyatla uçuşunu ve memnun bir şekilde dönüşünü sağlamak bizim önceliğimiz. Herhangi bir acenteden gönül rahatlığı ile biletinizi temin edebilirsiniz, ancak internetten bilet alırken insanlarımızın çok dikkat etmelerini özellikle tavsiye ediyorum. Çünkü orada bazen yanıltıcı bilgi, anlayamadıkları bir husus oluyor. Mesela kişi başı 20, 30, 40, 50 euro gibi fiyat farkları oluyor. Aslında o, acentenin fazla satmasından kaynaklanmıyor. O fiyat farkları, kesinlikle o biletin farklı şartlara sahip olmasından kaynaklanıyor.
Örneğin, aldığı bileti yolcu değiştiremiyor, havalimanında bagaj parası ya da farklı bir şey ödüyor; gidişte ödemese dönüştü ödüyor. O yüzden biz Fatih Reizen olarak bugüne kadar öncelikle yolcumuzu düşünürüz. Çünkü o yolcunun sürekliliğini ve memnuniyetini almam lazım. Onun için de vereceğim bilet hangi bölgeye gidiyorsa o bölgeye en iyi uçan havayolunu vermeye çalışıyorum.
Yolcumuz doğrudan uçuşu nasıl yapabilir, hesaplı nasıl gidebilir, yaşlı insanlarımızın taşıma ihtiyacı var mı, bunları en ince ayrıntısına kadar anlatarak, ayarlayarak bileti veriyoruz. Bu şekilde olunca da sorun ve sıkıntı olmuyor, sadece karşılıklı dualarımız oluyor.
Başka ne tür sorunlarımız var?
Son bir iki yıldır sıkıntı çektiğimiz problemlerden birisi de, havalimanında uzun süre yürümemek için tekerlekli sandalye ihtiyacı olmayan yolcular da araba istiyor. Havayollarının sınırlı kontenjanı olduğu için asıl ihtiyaç sahiplerine araç kalmıyor ve büyük mağduriyet yaşanıyor. Buradan giden yolcularımıza bir çağrıda bulunmak istiyorum: Lütfen asıl ihtiyaç sahibi yaşlı ve hastalarımıza ayrılmış kontenjana, sağlıklı ve genç isek kendimizi eklemeyelim, onları sıkıntıya sokmayalım ve o araçları onların hizmetine bırakalım. Uçağa yürüme mesafemiz en fazla 20 dakikadır. Havaalanına biraz daha erken geldiğimizde bu mesafe de ortadan kalkacaktır.
Sadece Türkiye üzerinde hizmet vermiyorsunuz değil mi?
Fatih Reizen olarak öncelikli ağırlığımız Türkiye. Bunun dışında çalıştığımız büyük tur operatörleri var. Burada özellikle turistik amaçlı dünyanın birçok yerine paket seyahat veriyoruz. Bu paketlerde de herhangi bir sıkıntımız olmadı. Bunu da biz genelde Corendon üzerinden yapıyoruz. Corendon firması hem Avrupa hem dünyanın birçok noktalarına çok iyi turlar düzenliyor. Ben bu paketlerle de gittim, hakikaten mükemmel, çok güzel turlar idi.
Tabi uzun yıllardır benim çok rahatlıkla biletlerini sattığım firmalardan birisi Türk Hava Yolları’dır. Bizim millî havayolumuzdur. THY bir ara Anadolu’ya doğrudan uçuşlar düzenledi ben ve müşterilerim de bunların devam etmesini istiyor ve bekliyoruz. Şimdi İstanbul aktarmalı dünyanın hemen hemen her yerine uçuyor İnşallah ileride doğrudan seferler de başlatılır. Başta Türk hava Yolları olmak üzere, Corendon, Pagasus, Sunexpres tur operatörlerinin biletlerini satan acenteyiz. Dünyanın her yerine bilet verebiliyoruz.
Yolcunun biletinin dışında, otel konaklaması, araç kiralaması da yapıyor musunuz?
Elbette. Yolcu bizden bunları da talep ederse anlaşmalı olduğumuz otel ve araç kiralama şirketleri var, o taleplerini de yerine getiriyoruz. Türkiye’nin pek çok noktasında kiralık araba servisi hizmetini büyük firmalarla yapıyoruz. İstanbul’da aldığı arabayı bineceği havaalanında da teslim alıyoruz. Başka bir müşterimiz de “ben 4 gün İstanbul’da kaldıktan sonra, memlekete gideceğim” derse ona da otel ayarlayıp, ardından gideceği yere uğurluyoruz. Hatta havaalanı servisi de yapıyoruz.
Okurlarımıza çağrınız, mesajınız var mı?
Bu yıl biletlerin fiyatları hayli yükseldi. Düzenli olarak Türkiye’ye gidip gelenlere şunu tavsiye ediyorum: Önümüzdeki yılın biletlerini bu yılın 10-11 ve 12.ayında alırsanız çok avantajlı ve kârlı çıkarsınız. O dönemlerde uçağın yüzde 10’luk kapasitesi açılıyor, bir nevi baraj sistemi gibi doldukça yükseliyor. Kısacası biletinizi ne kadar erken alırsanız o kadar tasarruf etmiş, daha ucuza mal etmiş olursunuz.
Doğuş’a da teşekkürlerimi sunuyor, başarılar diliyorum. Gerçekten uzun yıllardır halkın çıkan sesi, gören gözü, duyan kulağı oldunuz. Bu duyarlılıktan dolayı da ekibinizi kutluyorum.
Cemalettin İçin —◄◄
