Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Sırbistan’da gümrükte el konulan parayla ilgili dikkat çekici bir karara imza attı. Strasbourg’daki mahkeme, Rifat Prenča v. Serbia (Başvuru No: 48725/12) davasında, Sırbistan’ın mülkiyet hakkını ihlal ettiğine hükmetti.
21 Yıl Süren Hukuk Mücadelesi
Davacı Rifat Prenča, 2003 yılında Sırbistan’a giriş yaparken yanında taşıdığı 39.500 euroyu beyan etmediği gerekçesiyle gümrük yetkililerince parasına el konuldu. Ülke içindeki mahkemelere yaptığı itirazlardan sonuç alamayan Prenča, 2012 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu.
Yaklaşık 21 yıl süren hukuk mücadelesinin ardından, AİHM 16 Eylül 2025 tarihli kararında, Sırbistan’ın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 1 No’lu Ek Protokolü’nün 1. maddesini (mülkiyet hakkı) ihlal ettiğine karar verdi.
“El Koyma Orantısızdı”
Mahkeme, Sırbistan’ın uyguladığı el koyma işleminin orantısız olduğunu ve başvurucunun mülkiyet hakkına aşırı müdahale teşkil ettiğini vurguladı. Kararda, “Devletin el koyma tedbiri, kamu yararı ile bireysel haklar arasındaki adil dengeyi sağlamamıştır” ifadesine yer verildi.
AİHM, bu nedenle Sırbistan hükümetinin başvurucuya el konulan 39.500 euronun yanı sıra yasal faizleri de ödemesine hükmetti.
Prenča kararı, AİHM içtihadında gümrükte el konulan nakit paralar ve mülkiyet hakkı ihlalleri bakımından emsal teşkil edecek nitelikte değerlendiriliyor. Uzmanlara göre bu karar, özellikle Doğu Avrupa ülkelerinde benzer durumlarda bireylere yeni başvuru yolları açabilir.
📄 Kaynak:
HUDOC – Prenča v. Serbia (Başvuru No: 48725/12, Karar Tarihi: 16 Eylül 2025)