Resmi olmayan, ama somuta yakın verilere göre ilerici, sosyal liberal Demokratlar 66 (D66) yüzde 16.9, İslam ve yabancı düşmanı, ırkçı, Geert Wliders’in liderliğindeki aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) yüzde 16.7, Dilan Yeşilgöz’ün genel başkanlığını yaptığı muhafazakar liberal Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) yüzde 14.2, Yeşil Sol ve İşçi Partisi (GL-PvdA) yüzde 12.7, merkez sağ Hristiyan Demokratik Çağrı (CDA) yüzde 11.8 oy aldı.
Aşırı sağ çizgideki JA21 yüzde 5.9 ve Demokrasi Forumu (FvD) yüzde 4.6, popülist Çiftçi – Vatandaş Hareketi (BBB) yüzde 2.7, Türkler ve diğer Müslümanların desteklediği DENK partisi yüzde 2.4, muhafazakar, ortodoks, protestan Siyasi Reforme Parti (SGP) yüzde 2.3 ve hayvan hakları ile çevre koruması yanlısı Hayvanlar için Parti (PvdD) yüzde 2.1 oy topladı.
150 sandalyeli Hollanda Parlamentosuna D66 26, PVV 26, VVD 22, GL-PvdA 20, CDA 18, JA21 9, FvD 7, BBB 4, SGP 3, DENK 3, PvdD 3, Sosyalist Parti (SP) 3, Hristiyan Birliği (CU) 3, 50 Artı 2 ve Volt 1 milletvekili gönderdi.
Evet… 2023 yılında yapılan genel seçimlerde yüzde 23.5 oy alarak 37 milletvekili çıkaran ve “en güçlü parti” konumuna yükselen aşırı sağcı PVV, bu seçimlerin kaybedeni oldu. Nitekim bu Hollanda’da olduğu gibi diğer Avrupa ülkelerinde de öyle algılandı ve yorumlandı.
Alman medyası aşırı sağcı Wilders’in ve partisinin büyük ölçüde oy ve kan kaybına uğradığına yer verdi.
“Hollandalılar aşırı sağın önünü kesti, Almanya da bunu örnek alarak sağ popülist Almanya için Alternatif’in (AfD) gücünü sistematik olarak artırmasını engellemeli” yorumunda bulunan gazete ve dergiler oldu. Televizyon ekranlarında benzer görüşleri savunanlar da.
Geert Wilders de, yalnız kendisinin üyesi olduğu PVV de hem oy hem de sandalye kaybına uğradı. Ancak oy oranını yüzde 10.6, sandalye sayısını 17 artıran D66 ile PVV’nın aldığı oy sayısındaki fark 15 bini bile bulmadı. Başka bir deyişle; Hollanda’da aşırı sağ çökmedi.
Aşırı sağcı düşünce ve görüş de, aşırı sağa destek de yok olup gitmedi. Evet… Geert Wilders de, partisi PVV de oy kaybetti. Ama Hollanda’da aşırı sağcılar güçlendi. Çünkü aşırı sağcı JA21 iki yıl önceki seçimlere göre oy oranını yüzde 5.2 artırırken, 1 olan sandalye sayısını da 9’a yükseltti.
Aynı kanattaki FvD’nin oyları da yüzde 2.2’den yüzde 4.6’ya, sandalye sayısı da 3’ten 7’ye çıktı. PVV’ye sırt çeviren Hollandalı seçmenlerin bir bölümünün de merkez sağ çizgideki CDA’ya destek verdiği göz önünde bulundurulursa, Hollanda’daki seçimlerden aşırı sağcılar güçlenerek çıktı.
Yalnız Hollanda da değil, birçok Avrupa ülkesinde aşırı sağcılar koşa koşa ilerlemekte. Aşırı sağcı/post faşist İtalya’nın Kardeşleri (FdI) lideri Giorgia Meloni, aynı kanattaki Lig Partisi (Lega) ve Forza Italia (FI) (İtalya İleri) ile ortaklık ederek 2022 yılı ekim ayından beri İtalya Başbakanı olarak görev yapmaktadır.
Macaristan’da ‘Fidesz’ kısa adıyla tanınan Macar Yurttaş Birliği lideri Viktor Orban, 2010 yılından beri aralıksız iktidardadır. Polonya’da 8 yıl iktidarda kalan sağcı Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) 2023 yılında yapılan seçimlerde, iktidarı kaybettiği halde, toplam oyların yüzde 35.4’ünü alarak “en güçlü parti” konumunu hala korumaktadır.
Slovakya’da aşırı sağcı Slovakya Ulusal Parti (SNS) iktidarın küçük ortağı. Finlandiya’da aşırı sağcı Finler hükümet ortağı iken İsveç’te aşırı sağcı İsveç Demokratları (SD) Ulf Kristersson başbakanlığında kurulan koalisyon hükümetine “dışarıdan destek” vermekte.
Fransa’da Jean-Marie Le Pen tarafından 1972 yılında kurulan Le Front National (FN) -Ulusal Cephe- yıllarca İslam düşmanlığı yaparak güçlendi. 2011 yılında partiyi babasından devralan Marine Le Pen, partinin adını “Ulusal Birlik” (RN) olarak değiştirerek daha da güçlendirdi.
Partinin başına 2022 yılında Jordan Bardella geçti, ama Marine Le Pen, gözünü Elysee Sarayı’na, Fransa Cumhurbaşkanlığı’na dikti.
Hollanda’da Dick Schoof başbakanlığında 2 Temmuz 2024’te VVD, Yeni Toplumsal Sözleşme ( NSC) ve BBB ile oluşturdukları koalisyon hükümetini sığınmacı politikasındaki görüş ayrılıkları nedeniyle 3 Haziran 2025 tarihinde terk eden PVV’yi ve Geert Wilders’i seçmen cezalandırdı.
Diğer köklü partiler seçim öncesi PVV ile ortaklık yapmayacaklarını ilan ettikleri için Wilders’e koalisyon yolu kapandı.
Ve adeta “gökten düşen” 38 yaşındaki D66 lideri Rob Jetten’e başbakanlık yolu açıldı. Eşcinsel olduğunu gizlemeyen ve Arjantinli çim hokeyi oyuncusu Nicolas Keenan ile nişanlı olan Rob Jetten, büyük bir olasılıkla önümüzdeki günlerde müstakbel ortaklarla “pazarlığa” başlayacak.