Her Daim Ümitvarız Biz.
Tüm okurlarımın yeni yılını kutlar, 2023 yılının insanlık için barış, huzur, sağlık ve bereket içinde geçmesini temenni ederim. Bu ayki köşe yazımın başlığını Hollandaca tercih ettim. Evvela şunun bilinmesini ve doğru okunmasını önemsiyorum ki, Hollanda ile Osmanlı İmparatorluğunun ticari ve siyasi ilişkileri çok eski tarihlere dayanır ve oldukça da derindir. Hiç bir engelleme, içlerinde Hollanda vatandaşı da olmuş olan ve ecdadımızdan aldığımız Anadolu ruhunu hâlen taşıyan biz Türk toplumunun buradaki varlığının 60. yılına ulaştığımız şu zamanda, Hollanda devleti ve halkı ile ayrışmamızı mümkün kılamayacaktır.
Her Daim Ümitvarız Biz…
Girişimcileri etkileyen ve 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olan bazı değişiklikleri buradan başlıklar hâlinde hemen paylaşmak istiyorum. Konuyla ilgili detaylı bilgileri Hollanda Ticaret Odasının websitesi olan www.kvk.nl sayfasından araştırabilirsiniz. Nedir bu değişiklikler?
Asgari ücretlere zam
Her sene Ocak ve Temmuz aylarında enflasyon endeksine göre belirlenen asgari ücretler, hükûmetin işveren temsilcileri ile gerçekleşen görüşmeleri sonucunda %10,15 artırıldı.
Enerji masraflarında ise tavan fiyatları belirlendi. 2023’de enerji masraflarını ödenebilir hâlde tutabilmek için hükümetin almış olduğu tavan fiyatı doğalgazda maksimum 1.200 m3 için € 1,45 ve elektrikte maksimum 2.900 kWh için € 0,40 olarak belirlendi. Bunun yanı sıra daha önceki yazımda da belirttiğim Tegemoetkoming Energiekosten regeling (TEK) hâlen geçerli olacak.
Kilometre ödeneği.
Yüksek akaryakıt fiyatlarından dolayı girişimciler için kilometre ödeneği olarak bilinen meblağ
€ 0,19’dan 2023’de € 0,21 ve 2024’den itibaren € 0,22’e yükselecek.
Güneş enerji sistemlerinde KDV kaldırıldı. Şirketinizde kullanmak için güneş enerji panellerin alımı ve taktırılması için KDV miktarı %21’den %0’a düşürüldü.
Her Daim Ümitvarız Biz…
24 Aralık 2022 Cumartesi günü FUARIM etkinliğinde Hollanda’daki Türk iş dünyasının önde gelen üç girişimci derneği bir ilke imza attılar. HOTİAD, TNOP ve MÜSİAD Nederland Türk girişimci gözüyle 2023 yılında Hollanda ekonomisinden beklentilerini, bir seminer formatında katılımcılar ile paylaştılar. Hollanda bilgi paylaşımını önemseyen ve bunu teşvik eden, bilgilerini paylaşmak içinde davet ettiği konuşmacılara değer veren bir ülke. Bizlerin de bunu teşvik edip, içimizden yetişen değerlere platformlar açarak, bilgilerinden ve edindikleri tecrübelerinden istifade etmemiz gerekiyor. Konuşmacı olarak bu platforma katılan Durmuş Doğan Bey’e, Faruk Halıcı Bey’e, Esra Demir-Toprak Hanım’a ve dinleyicilere moderatör olarak tekrar teşekkürlerimi sunuyorum.
Her Daim Ümitvarız Biz…
Hollanda-Türkiye Ticari ve Siyasi İlişkiler
Geçen ayki yazımda konuya giriş olarak Ankara tiftik keçi kılından SOF yün kumaşının bu ilişkide önemli rol aldığından bahsetmiştim. Gelin 400 seneden fazla uzun süren bu ilişkiyi başından ele alarak, yaşadığımız ülke Hollanda ile ilgili bilgi sahibi olalım. Konuyla alakalı zaman zaman sohbet ettiğim Mehmet Tütüncü Bey’e bilgilerini benimle paylaştığı için teşekkür ederim. ‘Liver Turcx dan Paus’ ifadesi ya da ‘Liever Turks dan Paaps’ ifadesi, “Katolik Papa yerine Türkleri tercih ederim” anlamına geliyor. Neden bu ifadeye gerek görülmüş? Hollanda nerede Osmanlı İmparatorluğu nerede, değil mi?
Bu ifade o dönem ‘Nederlanden’ diye hitap edilen ve şimdiki Belçika’nın Answers (Antwerpen) şehrinde 1566 yıllarında kullanılmaya başlanmış. Şimdiki Hollanda, Belçika, Lüksemburg ve Kuzey Fransa’nın bir bölümü olarak bilinen ‘De Nederlanden’ bölgesi, 16. Yüzyılda İspanya Kraliyeti tarafından atanan Vali tarafından yönetilirdi. Hollanda’nın bağımsız ülke olma mücadelesinde İspanya’ya karşı 80 yıl süren savaşta (1568-1648) bu ifade daha da sıkça kullanılmaya başlanmıştı. Hatta bu ifadeyi içeren gümüş madalyon bile, basılıp kıyafetlerin üzerinde taşınmıştı (geuzen penning). Bir sonraki yazımda İspanya baskısına karşı 80 yıl süren Hollanda’nın bağımsızlık mücadelesinden bahsedeceğim.
Ama öncesinde, yaşadığımız ülkenin halkı olan Hollandalıları tam anlayabilmek için, şu 4 özelliklerini bilmek gerekiyor:
Birinci özellikleri; yurt edinme mücadelesi.
Groningen, Friesland, Flevoland ve Zuid ve Noord Holland gibi eyaletler aslında yaşanacak bölgeler değildi. Su seviyesinin altında kaldıkları için bu bölgeler sel ve doğal afetlere karşı sürekli mücadele etmek durumunda kalıyordu. Bu toprakları yurt edinebilmek için, ciddi ve planlı bir şekilde ırmak projeleri (waterschappen) ve delta planları gerçekleştirdiler.
Yurt edinmek için bedel ödemek; belki de bizimle ortak bir çok noktaları olabilir. İşim gereği, Hollanda’nın tüm bölgelerini görme fırsatım oldu. Her bölgesini düzenli ve alt yapısı tamamlanmış olarak gözlemledim. Yaya, bisiklet. araba, tren veya uçak ile yolculuk yaptığınızda ülkenin güzelliğini farklı farklı açıdan görme fırsatına sahip oluyorsunuz.
Hollandalılar ülkelerini gerçekten seviyorlar ve bunu en üst Kraliyet ailesinden tutun da en yerel yönetici kadrosu olan belediyelerde dahi görebilirsiniz. Konunun daha iyi anlaşılması adına örnek verecek olursam Hollanda’ya resmî bir ziyaret gerçekleştiren dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, dönemin Kraliçesi Beatrix tarafından resmî törenle karşılandı. Başkent Amsterdam’ın merkezindeki Kraliyet Sarayı’nda ağırlandı ve tarihî Dam Meydanı’ndaki törende sergilenen Türk bayraklı çelenk gece gündüz iki polis tarafından korundu. Uğurlama törenine bizzat kendisi katılan Kraliçe Beatrix, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü ve beraberindeki heyeti taşıyan uçak, hava sahasından uzaklaşıp gözden kaybolana dek Kraliçe Beatrix protokol yerinden ayrılmadı. Bir başka örnek ise 2002 yılında Eindhoven Belediyesi Meclis üyeliğine seçildiğimde, yeni seçilen Meclis üyeleri için yapılan bir sunumda, Eindhoven Belediyesi Genel Sekreteri bir ifadesinde; ‘Hollanda’nın her bir metre karesi için en az 10 memur 10 saat planlama çalışması gerçekleştirmişlerdir’ demişti. Çok etkilendiğim bu ifadede Hollanda’nın metre metre işlenmiş olmasıydı.
İkinci özellikleri; insanına verilen değer.
Hayatta kalabilmek için bataklıkları yeşillendirerek yaşanabilecek hâle getirme çalışmalarında insana değer vermenin avantajlarını keşfettiler. Ve nitelikli insan yetiştirmek için sürekli çaba sarf ettiler. Hâlen bu özelliklerini koruyorlar ve Dünya’nın dört bir yanından nitelikli insanları alabilmek için neredeyse birbirleriyle yarışıyorlar. Teknopark bölgelerinde expat olarak çalışanlara bakacak olursak durumu daha net anlarız. 1 Ocak 2022 sabahı entübe edildiğim andan bu güne kadar, sayıları 50’ye yakın olan meslektaşlarımdan gördüğüm ilgi ve alaka, tarif edilemeyecek düzeyde idi diyebilirim. Buradan hepsine gösterdikleri ilgi ve alaka için tekrar teşekkür ederim. Yeni yıla girerken Hollanda Ticaret Odası Yönetim Kurulu’ndan el yazısı ile yazılmış ve ayrı ayrı imzalanmış su ifadelerin yer aldığı kartpostal aldım: ‘İyi ki varsın, iyi ki hayattasın, iyi ki bizimlesin, doğum günün kutlu olsun’.
Üçüncü özellikleri; Protestan olmaları. Hollanda’nın kuzeyindeki Eyaletlerin çoğunun Protestanlık mezhebine mensup olmaları. 16. yüzyılda Martin Luther ve Jean Calvin’in öncülüğünde Katolik Kilisesi’ne ve Papa’nın otoritesine karşı girişilen Reform hareketi.
15 Yaşında, VWO 3. sınıf öğrencisi iken Almanca dil dersi öğretmenim Warburg Bey ile benim aramda ilginç sohbetlerim olmuştu. Almanca diline yatkınlığımın yanı sıra ikimizin de tarihe merakımız vardı. Bir gün ders sonrası öğretmenime şöyle demiştim: “Eğer Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethetmeseydi, Batı Avrupa’da erken modern çağı başlamaz ve Avrupa’da Rönesans devrimi gerçekleşmezdi.”
Leiden Üniversitesi kütüphanesinde “Doğu El Yazmaları” ve “Basılı Eserler Koleksiyonu’nda birbirinden kıymetli eserler yer almaktadır. Bunlar nasıl buraya getirilmiş olabilirler?
450 yıldır korunan koleksiyondaki 30 bin yazmadan 6 bin kadarı İslam coğrafyasından toplanarak, koleksiyona katıldı. Batılı bilim adamları İslami ilimler ile tanıştıktan sonra Batı Avrupa kendi içinden bilim adamları yetiştirmeyi başardılar.
Dördüncü özellikleri ise güçlü sermayeye sahip olmalarıdır. İmparator Şarlman 1543 yılında yeni para birimi oluşturdu. 20 farklı para biriminden tek bir para birimine geçildi, Carolusgulden. Gümüşten yapılan bu para birimi tüm imparatorluk topraklarında tek geçerli para birimi kılındı. Ticaret ile ilgilenen Hollandalı tüccarlar, dünyanın ilk hisse borsasını kurdular ve yaptıkları büyük ve güçlü gemilerle, deniz ticaretinde dünyada söz sahibi oldular.
Hâlen uluslararası ticarette ve sermayede güçlü ülke olan Hollanda’nın, bütün bunları nasıl başardığını ve hâlen nasıl başarılı kalabildiğini, ileriki yazılarımda siz değerli okurlarım ile paylaşmaya devam edeceğim.
Kalın sağlıcakla…
Kaya Turan Koçak
(Editör notu: Bu önemli yazının başlığı gazetemizde “Liver Turcx dan Paus” yerine sehven “Liever Truxy Dan Paus” olarak çıkmıştır. Yazarımız ve okurlarımızdan özür dileriz) —◄◄