Hollanda’nın kuzeyindeki Frizya (Friesland) eyaletindeki mahkemelerde, halkın yaygın şekilde konuştuğu ve resmi iki dilden biri olan Frizce çevirmenlik yapan son tercüman, ödenek yetersizliği gerekçesiyle görevi bıraktı…
Frizyalı avukatlar, Frizce dilinde çeviri yapılmaması nedeniyle hukukun yara alacağını savunarak, “Ya hakim ve savcılara Frizce öğretin ya da tercümanların hakkını verin” diyor.
Başkenti Leeuwaarden olan kuzeydeki eyalette yaklaşık 650 bin kişi yaşıyor. Halkın büyük bölümü İngilizcenin de kökenini oluşturan Frizce konuşmaya devam ediyor. Dillerini yaşatmanın önemli olduğunu düşünen Frizyalılar, mahkemelerde de savunmalarını ana dillerinde yapıyor.
Ancak, Hollandaca ile belirgin bir farklılığı olan bu dili eyalet dışından gelen hakim, savcı ve avukatlar, anlamadıkları için mahkemelerde iletişim sorunları yaşanıyor.
İşte bu sorunu aşmak için, eyaletteki mahkemelerde Frizce bilen 3 yeminli tercüman kullanılıyordu. Daha sonra 2’si ayrılınca Fedde Dijkstra, tek başına çevirmenlik görevini sürdürmeye devam etti.
Ancak verilen ödeneğin yetersiz olduğunu belirten Dijkstra, bu hafta, artık mahkemelerde tercümanlık yapmayacağını açıkladı. Diğer iki tercüman Ammerins Mos – de Boer ve Stephan Berger de, meslektaşlarına destek vererek, bu koşullarda kendilerinin de çevirmenliğe sıcak bakmadıklarını söylüyor.
Son tercüman Fedee Dijkstra, eyalet parlamentosuna çağrılarak, çözüm arayışı konusunda siyasi parti temsilcileri ile görüştü. Ancak ödenek sorunu çözülemedi.
Dijkstra’ya göre, 1981 yılından bu yana çevirmenlik ödeneği artırılmadı. Saat başına yaklaşık 44 euro ödenek aldığını söyleyen Frizce tercümanı, “Zaten genellikle günde yarım saat çalışıyoruz. Buna değmiyor” diyor.
Artık Frizya’da ana dilde yapılan savunmalar Hollandaca’ya çevrilemeyecek.
‘Frizylılar’ın ana dillerinde konuşma hakları korunmalı’
Frizyalı avukat Tjalling van der Goot, Hollanda medyasına yaptığı açıklamada, “Ya Leeuwaarden’deki tüm yargıçlara Frizce öğretin ya da tercümanlara emeğinin karşılığını verin” çağrısında bulundu.
Van der Goot’a göre, Frizylılar’ın yasalarla belirlenen ana dillerinde konuşma hakları korunmalı.
Avukatlar, tercümansız mahkemelerin yargı dağıtmakta eksik kalacağını savunuyor. Leeuwaarden’deki avukatlardan Jan Boksem, 2019 yılında bir kitlesel gösteri ile ilgili açılan davaya işaret ediyor.
Karayolundaki protesto gösterileri sonrası açılan davada savcı ve yargıçların Frizce’yi anlamadığını, zanlıların da kendilerini yeterince ifade edemediklerini söylüyor.
Son Frizce çevirmen Dijkstar da, eyalette ilkokuldan sonra başka eğitim almayan ve Frizce dışında başka dil konuşmayan çok sayıda kişi bulunduğuna işaret ediyor.
Tercümana göre, hayatı boyunca inekleri ile uğraşmış kişiler, mahkeme salonunda savcı ve hakimle anlaşamıyor, bu durumda da gerçekten bir çevirmene ihtiyaç duyuluyor.
2014’ten beri kullanılan hak
Frizyalılar, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren mahkeme salonlarında Hollanda’nın ikinci ulusal dili olan Frizce ile savunma yapma hakkına sahip.
Geçmişi 4. Yüzyıl’a dayanan Frizya Krallığı, 1000 – 1500 yılları arasında bugünkü Hollanda ve Almanya’nın bir bölümünde hüküm sürdü. Zaman içerisinde çeşitli yönetimlerin egemenliğine giren Frizler, 1800’lerden bu yana Hollanda’nın bir parçası haline geldi.
Doğu Frizya adı verilen bölge de, Almanya’nın Aşağı Saksonya eyaleti sınırları içinde yer alıyor.
Kendi dili, marşı ve bayrağı olan Hollanda’daki Frizya eyaletindeki birçok kişi, Almanya’daki Doğu Frizya ile birleşerek, bağımsız bir devlete dönüşmeyi savunuyor.
PM