T.C. Lahey Büyükelçiliği ve Amsterdam Yunus Emre Enstitüsü iş birliğinde 4 Aralık 2024 tarihinde Amsterdam Yunus Emre Enstitüsünün ev sahipliğinde Türk dili ve kültürünün önemli bir eseri olan Divan-ı Lügati’t-Türk’ün yazılışının 950. yıl dönümü münasebetiyle bir etkinlik düzenlendi. Programa Hollandalı Türk STK temsilcileri ve Hollandalı dostlarımız yoğun ilgi gösterdi.
Sözlük bilimci ve filolog Kaşgarlı Mahmud’un kaleme aldığı “Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün, Yazılışının 950. Yıl Dönümü” Türkiye’nin önerisi, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan’ın ortak teklifi, Macaristan, Moritanya, Fas, Katar ve Tacikistan’ın desteğiyle UNESCO’nun 2024 yılı Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri Programına kabul edilmiştir.
Türkçe’nin, dünya dilleri arasında köklü bir geçmişe ve zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Türkiye ile birlikte Avrupa’dan Asya’nın derinliklerine kadar geniş bir coğrafyada konuşulan Türk dili, binlerce yıllık bir tarihin, kültürün ve medeniyetin taşıyıcısıdır. Türk dilinin tarihindeki en önemli dönüm noktalarından biri de kuşkusuz Divan-ı Lügati’t-Türk’ün yazılmasıdır. 11. yüzyılda ünlü dil bilginimiz Kaşgarlı Mahmud tarafından yazılan bu eser, Türk dilinin ilk sözlüğü olarak kabul edilir.
Divan-ı Lügati’t-Türk, yalnızca bir sözlük olmayıp Türkçe’nin XI. yüzyıldaki dil özelliklerini belirten, ses ve yapı bilgisine ışık tutan bir gramer kitabı; kişi, boy ve yer adları kaynağı; Türk tarihine, coğrafyasına, mitolojisine, folklor ve halk edebiyatına dair zengin bilgiler ihtiva eden, aynı zamanda döneminin tıbbı ve tedavi usulleri hakkında bilgi veren ansiklopedik bir eser niteliği de taşımaktadır. Divan-ı Lügati’t-Türk, hem dil bilgisi hem de kültürel bir rehber olarak büyük bir öneme sahiptir. Eser, Türk dilinin sadece bir iletişim aracı olmadığını, aynı zamanda Türk milletin düşünce biçimini, yaşam tarzını, tarihini ve kültürel birikimini yansıtan çok önemli bir miras olduğunu göstermektedir. Kısaca, bu eser Türklerin o dönemdeki sosyal, kültürel ve coğrafi yaşamını yansıtan bir başyapıttır.
Lahey Eğitim Müşaviri Doç. Dr. Miyase Koyuncu Kaya açılış konuşmasında “Dil, bir milletin hafızasıdır. Türkçe, yüzyıllar boyunca şekil değiştirerek ama özünden hiçbir zaman taviz vermeyerek günümüze kadar ulaşmıştır. Türk milleti olarak bugün yazılı bir kültür geçmişimizden, kadim devlet geleneğimizden ve köklü medeniyetimizden bahsediyorsak bunu dilimiz Türkçeye borçluyuz. Divan-ı Lügati’t-Türk’ün 950. yıl dönümü, dilimize ve kültürümüze sahip çıkmanın, bu mirası gelecek nesillere aktarabilmenin önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Kaşgarlı Mahmud gibi nice ecdadımızın mirası, dilimizi koruma ve yaşatma sorumluluğumuzu bizlere hatırlatmaktadır. Türkçenin gücüne olan inancımızı bir kez daha yinelerken güçlü nesiller için “Köklerden Geleceğe” mottosuyla dilimize sahip çıkmamız gerektiğini vurgulamak isterim.” diyerek Türk diline sahip çıkmamız gerekliliğinin altını çizdi.
Programda Millî Eğitim Bakanlığı bursiyerlerinden Leiden Üniversitesinde dil bilim alanında doktora öğrenimi gören Turan Hancı, Divan-ı Lügati’t-Türk’ün Türk dili için önemini atıfla eser hakkında detaylı bilgi verdi.
Müzikolog German Popov’un Türk
ezgileriyle renklendirdiği etkinlik resepsiyonla sona erdi.