500 yıllık Afrika sömürüsü sallantıda olan Fransa, son 3 yılda gelen darbe haberleriyle âdeta serseme döndü. Afrika’yı hem ticari hem de coğrafi olarak sömüren Fransa, darbelerin önünü alamıyor.
Kolonyalist Fransa, 1524’te başlattığı sömürgecilik faaliyetiyle Afrika‘nın 20 ülkesinde hâkimiyet kurdu. Birçok ülke Fransa’nın hem sömürgesi hem de köle ticareti merkeziydi. Bu ülkelerde tarifi imkânsız acılar, yoksulluklar ve katliamlar yaşandı. Afrika’daki birçok darbenin arkasında hep Fransa vardı. Ancak son 3 yılda gerçekleşen askeri darbeler, Fransa’nın elini ayağı bağladı. Sudan, Çad, Mali, Burkina Faso ve Nijer‘in ardından Gabon‘da da ordu Cumhurbaşkanı Ali Bongo‘yu devirmek için iktidarı ele geçirdiğini duyurdu. Devlet seçim organının Cumhurbaşkanı Bongo’nun üçüncü dönemi kazandığını açıklamasının ardından ordu harekete geçti ve tüm sınırlarını kapattıklarını ve seçim sonuçlarının iptal edildiğini ulusal televizyonda bildirdi.
56 YILLIK İKTİDAR YIKILDI
Bongo, 2009 seçimlerinde hile iddiaları ile çıkan isyanın ardından görevi babasından devralmıştı. Bongo ailesinin iktidarı tam 56 yıla dayanıyor. 64 yaşındaki Bongo’nun iktidarını bir kez daha uzatacağını açıklaması ise darbe ile sonuçlandı. Fransa’nın en sadık müttefikleri arasında olan Bongo ailesine karşı yapılan bu darbe aslında kolonyalist Fransa’nın Afrika’daki çıkarlarını hedef alıyor.
AFRİKA’DA FRANSA’YA DARBELER
Gabon‘daki darbe başarılı olması hâlinde, son üç yılda Afrika kıtasında yapılan sekizinci darbe olacak ve eski kolonisiyle yakın ekonomik ve diplomatik bağları olan Fransa’ya da bir darbe vuracak. Gabon’un petrol şirketlerini hâlâ elinde tutan Fransa’nın ülkede en az 400 askeri var. Gabon’un petrol kaynaklarını sömüren Fransa, darbenin ardından, Mali ve Burkina Faso’dan kovulduğu gibi Gabon’dan da çıkacak. Fransa, “Fransız Afrikası” şeklinde adlandırılan eski kolonilerinin bağımsızlığını tanısa da elini bu ülkelerin üzerinden hiç çekmedi ve onlarla başta ekonomik boyut olmak üzere ilişkilerini devam ettirdi. Bu da Gabon zengin kaynaklara sahip olmasına rağmen neden vatandaşlarının yokluk içinde yaşadığına ışık tutuyor.
Gabon Cumhurbaşkanı 64 yaşındaki Ali Bongo Ondimba, devleti 41 yıldan fazla yöneten babası Omar Bongo Ondimba’dan 2009’da görevi devralmış ve haftasonu yapılan seçimlerle üçüncü kez seçilmişti. Başarılı olması halinde, Batı ve Orta Afrika’da 2020’den bu yana gerçekleşen 6’ncı ülkede 8’inci darbe olacak. En sonuncusu temmuzda Nijer’de gerçekleşti. Ocak 2022’de Burkina Faso’da ordu, Cumhurbaşkanı Roch Kabore’yi görevden indirdi. Aynı yılın eylülünde bir darbe daha oldu. Eylül 2021’de Gine’de özel kuvvetler yönetime el koydu, Çad’da da Nisan 2021’de Cumhurbaşkanı İdris Derbi öldürüldü. Mali’de de asker Ağustos 2020’de ve Mayıs 2021’de iki darbe